د تورې بند په سیمه کې د بدلون پيلامه

لیکنه: حبیب الرحمن رحیمي

د تورې بند د ‌‌افغانستان په سوېلي زابل ولایت کې دی چې د مرکز قلات ښار لوېدیځ لوري ته په څلوېښت کیلومتره واټن کې پروت دی او دا اوس یې د رغېدو چارې روانې دي.

دا بند چې د اوبو او انرژی وزارت تخنیکي ټیم ډیزاین کړی، د سیلابونو د کنترول وړتیا لري او ترڅنګ يې ۶۰۰ هکتاره ځمکه خړوبولی شي. د دغه بند کاسه د دوه اعشاریه نهه میلون متر مکعب اوبو د زېرمه کولو ظرفیت لري او په راتلونکې کې د اړتیا پر بنا به د(5000) پنځو زرو کورنیو لپاره د څښلو اوبه هم برابروي. د یاد بند لوړوالى ۲۲ متره دی، اوږدوالی یې په څوکه کې ۷۰ متره او د څوکې په برخه کې یې سور ۴.۵ متره په نظر کې نیول شوی.
نوموړی بند د اقتصادي موثریت لپاره په سیمه کې له ځايي توکو رغېدلی دی. بدنه يې له مصالح لرونکې سنګکارۍ څخه جوړه شوې ده .
د یاد بند یوه ساحلي پرچاوه لري چې د ۴۰ مترو په سور سره د همدې بند یوه برخه ده .
بند ته ډېره نږدې د برېښنا د تولید یو بریښنا کوټ هم لري چې ورڅخه سل کیلو واټه بریښنا په لاس راځي.
څرنګه چې مو مخکې ورته اشاره وکړه چې د ياد بند په ودانولو سره به پېنځه زره کورنیو ته د څښلو پاکې اوبه برابریږي نو په همدې موخه د یاد بند سره نږدې د اوبو ذخیره چې ۱۵۰ زره لیتر ظرفیت لري هم شته ده .
د همدې بند اقتصادي ځانګړنه 18.4 سلنه ده، د ګټې اخستنې عمریې (۵۰) کاله، د كاسې اوږدوالی یي (۲.۵) کیلومتره دی، د (۶) میاشتو لپاره بریښنا تولیدوی، دا هم د یادولو ده ؛ له هغو اوبو څخه چې د اوبو لګولو لپاره ترینه ګټه اخستل کیږی او بریښنا هم تولیدوي.
د یادولو وړ ده چې د تورې بند د ١٢٧ میلیونو افغانیو بودیجې په لګښت سره د انکشاف ملي شرکت لخوا د نهو میاشتو په اوږدو کې رغول کېږي.
په پای کې د ویاړ خبره داده چې نوموړی بند د هېواد د کورنیو انجینرانو په لاس د اوبو او انرژی وزارت په نوښت سره سروې او ډیزاین شوی چې چارې به یې هم د کورنیو شرکتونو (انکشاف ملي) لخوا ترسره کیږی.
د همدې بند رغېدل به د قلات ښاریانو په ژوند کې لوی بدلون منځ ته راوړي ،په ښار کې به توکي پرېمانه او ارزانه شي، کرګر به هم د خپل لاس ګټه وویني،برېښنا به ولري ,دا به کار وغوړوي او چاپېريال به هم له بياباني کېدو څخه وساتي.
تورې بند ترڅنګ د پلان له مخې ونې زرغونې شي، تر څو د قلات ښار د هوا ککړتیا راکمه کړي، د الوتونکو او ژوو لپاره به نسبي خوندي ځای وګرځي، د کبانو روزنځايونه د ورغول شي،تفرېح او لوبو ساحې دې هم په کې جوړې شي خو د د ټولو ترڅنګ د کورنیو او بهرنیو سیلانیانو د ورتک زمینه برابره شي
خو دا ټولې کړنې به دندې منځ ته راوړي، ښاریان به بوخت کړي، ټولنه به تر یوه حده هوسا او بسیا کړي.